Paarden

De ziekte van Lyme bij paarden

De veroorzaker van de ziekte van Lyme is de Borrelia bacterie. De ziekte wordt overgedragen door een beet van een geïnfecteerde teek. Algemeen wordt aangenomen dat de kans op besmetting laag is gedurende de eerste 12 uur, daarna loopt het risico op besmetting exponentieel op.

Ziekteverschijnselen bij paarden

De verschijnselen van een infectie met Borrelia zijn weinig specifiek en er kunnen meerdere orgaansystemen betrokken zijn. De kenmerkende rode plek op de huid bij mensen (Erythema Migrans - EM) zien we bij paarden vrijwel nooit. Er zijn veel infecties die symptoomloos verlopen, dit wil zeggen dat je aan de buitenkant van het paard geen verschijnselen ziet.

Paarden met duidelijke verschijnselen van de ziekte van Lyme kunnen de volgende symptomen hebben:

  • Koorts
  • Chronisch gewichtsverlies
  • Kreupelheid door gewrichtsontsteking
  • Spierpijn
  • Sloomheid
  • Maanblindheid
  • Hersenvliesontsteking
  • Abortus

Aangezien de ziekte chronisch verloopt en de verschijnselen pas laat kunnen optreden zijn deze vaak niet duidelijk te linken met een tekenbeet en een besmetting met de Borrelia bacterie.

Diagnose van de ziekte van Lyme bij paarden

Het stellen van een zekere diagnose is vaak moeilijk. Het helpt als bekend is dat het paard in de afgelopen periode een tekenbeet heeft gehad.

  • In een acuut stadium zou een PCR analyse van een stukje huid nabij de tekenbeet of eventueel van het bloed kunnen helpen.
  • Een andere test is de serologische test. Deze test meet de hoeveelheid antistoffen in het bloed. Deze test kan van veel waarde zijn als er in de beginfase bloed is afgenomen en 3-4 weken later. Wanneer er dan een duidelijke stijging te zien is van antilichamen dan is dit kenmerkend voor een recente infectie.

Behandeling van de ziekte van Lyme

Een langdurige kuur van antibiotica is de beste behandeling tegen de ziekte van Lyme. Aangezien het voor de ziekte van Lyme bij paarden gebruikte antibioticum geen regulier antibioticum voor een paard is en er diarree als complicatie kan optreden, zal de dierenarts altijd eerst goed overwegen of de behandeling ingezet moet worden.

Preventie

Wat kan helpen bij het voorkomen van deze ziekte bij paarden:

Tijdig verwijderen van teken. Hiervoor zijn veilige tekenverwijderaars verkrijgbaar in onze webshop.

Nieuwe richtlijnen voor de ziekte van Lyme bij paarden

In 2020 zijn door de AAEP (American Association of Equine Practitioners) nieuwe richtlijnen opgesteld voor de diagnose en behandeling van de ziekte van Lyme bij paarden. Voor de meest recente informatie verwijzen wij u graag naar deze richtlijnen.

Of lees de Factsheet Lyme Disease voor een samenvatting van de richtlijnen (engels).

Anaplasmose bij paarden

Anaplasmose wordt veroorzaakt door de bacterie Anaplasma phagocytophilum, vroeger bekend als Ehrlichia equi. Deze bacterie wordt overgedragen door zowel de Ixodes ricinus als de dermacentor teek en verstopt zich in de witte bloedcellen van het paard.

Ziekteverschijnselen van Anaplasmose

De symptomen kunnen bij aanvang heftig zijn, maar vaak vindt spontaan klinisch herstel plaats binnen 7-21 dagen. Helaas kan de ziekte ook fataal verlopen. Er zijn geen chronische infecties met Anaplasma bekend.

  • Hoge koorts
  • Niet willen eten
  • Oedeem aan de benen door een ontsteking van de bloedvaten
  • Spierpijn
  • Ataxie
  • Geelheid
Diagnose van Anaplasmose

In het bloed kan een duidelijke daling te zien zijn van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. In een bloeduitstrijkje kan de bacterie na kleuring gevonden worden in de witte bloedcellen. Wanneer de bacterie niet zichtbaar is in het bloeduitstrijkje kan met behulp van PCR techniek het DNA in het bloed van het paard aangetoond worden.

Behandeling van Anaplasmose

Vaak herstellen de paarden vanzelf binnen 7-21 dagen. In ernstig verlopende gevallen is een antibioticum kuur met oxytetracycline noodzakelijk.

Preventie

Wat kan helpen bij het voorkomen van deze ziekte bij paarden:

  • Tijdig verwijderen van teken. Hiervoor zijn veilige tekenverwijderaars verkrijgbaar in onze webshop.

Piroplasmose bij paarden

Equine piroplasmose, tegenwoordig opgesplitst in equine babesiose en equine theileriose wordt veroorzaakt door de parasieten Theileria equi en Babesia caballi. Deze ziekteverwekkers kunnen door de Ixodes ricinus en dermacentor teek worden overgedragen, maar worden op dit moment nog zelden in Nederlandse teken gevonden. Men gaat ervan uit dat deze ziekte slechts voorkomt bij Nederlandse paarden die op vakantie in warmere zuidelijke landen de infectie opgelopen hebben. Desondanks zijn er de laatste jaren enkele paarden in Zeeland, die niet in het buitenland geweest waren, opgedoken met verschijnselen en antilichamen tegen beide parasieten. Dus het lijkt erop dat de parasieten mogelijk wel in Nederland aanwezig zijn.

Beide ziekteverwekkers houden zich schuil in de rode bloedcellen van paarden.

Ziekteverschijnselen van Piroplasmose

In gebieden waar de ziekte regelmatig voorkomt, verlopen veel gevallen symptoomloos. Het duurt vaak 2 tot 4 weken na de tekenbeet voordat er verschijnselen zichtbaar worden, als er besmetting optreedt. De teek is dan niet meer aanwezig op het lichaam.

Acute gevallen:

  • Hoge koorts (hoger dan 40 graden)
  • Benauwdheid
  • Ernstige bloedarmoede
  • Geelheid
  • Donkergekleurde urine (rood/bruin)
  • Soms lichte koliek

In minder heftige gevallen zien we de eerdergenoemde verschijnselen in minder heftige mate met daarnaast gewichtsverlies en wisselende koorts. De ziekte wordt vaak chronisch en deze paarden zullen hele aspecifieke verschijnselen laten zien zoals verminderde eetlust, slecht presteren, verlies van spiermassa.

Diagnose van Piroplasmose

Met behulp van bloedonderzoek kan geprobeerd worden tot een diagnose te komen. In een bloeduitstrijkje kunnen de parasieten gevonden worden in de rode bloedcellen. De vindkans is het grootst als dit uitstrijkje gemaakt wordt tijdens een koortspiek. Ook kan met een PCR gezocht worden naar het DNA van de parasiet in het bloed van het paard. Met een PCR is de vindkans vele malen groter dan met een bloeduitstrijkje.

Behandeling van Piroplasmose

De parasieten kunnen bestreden worden met een parasitair middel. Het middel is niet geregistreerd voor paarden in Nederland en kan vrij veel bijwerkingen veroorzaken. Alleen na een duidelijke diagnose d.m.v. een bloeduitstrijkje of een PCR -onderzoek mag het dier behandeld worden.

Beide parasieten hebben een ander behandelingsschema. Bij de parasiet Babesia caballi wordt de parasiet ook echt door de behandeling uit het lichaam verwijderd, helaas is de parasiet Theileria equi minder eenvoudig te elimineren en deze blijft ondanks behandeling vaak in het lichaam aanwezig en zorgt dan voor recidiverende klachten.

Preventie

Wat kan helpen bij het voorkomen van deze ziekte bij paarden:

  • Tijdig verwijderen van teken. Hiervoor zijn veilige tekenverwijderaars verkrijgbaar in onze webshop.

Gespecialiseerde veterinaire laboratoria

www.infectolab-vet.de/?lang=en
www.tierlabor-berlin.de/

Algemene informatie over ziektes bij paarden

Voor algemene informatie over ziektes bij paarden (in het engels): https://www.equinediseasecc.org/disease-information

Laatst gewijzigd: 25 sep. 2023