Can of Worms(er)

In juli 2014 werd in twee nieuwe publicaties aandacht gevraagd voor Borrelia miyamotoi (verder afgekort als Bm): een studie van Amerikaanse IDSA onderzoekers naar het voorkomen van antilichamen tegen Bm in gearchiveerde bloedmonsters [1], en een ingezonden brief van ons RIVM dat via PCR onderzocht in hoeverre Bm voorkomt bij teken in Nederland [2]. Ik weet niet of deze twee publicaties gecoördineerd zijn, maar je zou het vermoeden gezien timing en inhoud.

Bm werd bijna 20 jaar geleden ontdekt in Japan. De bacterie is verwant aan Borrelia burgdorferi sl (Bb) die lymeziekte veroorzaakt, maar wordt meestal ingedeeld bij de ‘relapse fever’ Borrelia’s, al zou het eigenlijk beter zijn om Bm als een tussenvorm te zien. Tot voor kort werd Bm afgeschilderd als zeldzaam en ongevaarlijk voor mensen (dus niet relevant), maar inmiddels is duidelijk dat Bm wijd verspreid voorkomt in zowel Amerika als Eurazië, in dezelfde harde teken die ook lymeziekte overbrengen. De frequentie waarmee Bm wordt aangetroffen in teken is doorgaans 2-3x lager dan voor Bb, maar we praten dan nog steeds over significante besmettingspercentages. De ‘experts’ van IDSA betwijfelen nog, net als hun Nederlandse collega’s, of Bm gevaarlijk is voor mensen. Gesuggereerd wordt dat de bacterie alleen kwaad kan voor mensen met een verzwakte afweer, en anders hooguit een soort virusziekte veroorzaakt die vanzelf overgaat. Dit is echter in tegenspraak met de literatuur, want daaruit blijkt dat mensen ernstig ziek kunnen worden van Bm en dat de symptomen overlappen met lymeziekte, maar die literatuur wordt genegeerd, vermoedelijk omdat de betreffende artikelen niet door IDSA Lyme onderzoekers geschreven zijn.

De IDSA onderzoekers vonden in gearchiveerde sera van patiënten, in overeenstemming met de relatief hoge besmetting bij teken, een aanzienlijk aantal gevallen van Bm besmetting. In hoeverre deze personen ziek waren als gevolg van de Bm bacterie is achteraf moeilijk na te gaan. Met hun eigen PCR tests konden de onderzoekers in geen enkel bloedmonster Bm DNA aantonen. Men onderzocht ook of infectie met Bm een ‘fout-positieve’ uitslag bij een serologische lymetest kan veroorzaken (iets waarover Lyme experts zich altijd grote zorgen maken, in tegenstelling tot de vraag of patiënten misschien ten onrechte ‘gezond’ verklaard zijn). Dat bleek bij ongeveer 10% van de Bm besmettingen het geval, met de bij dit onderzoek gebruikte testkits voor Lyme (Bb). Dat klopt in grote lijnen met wat we al wisten, namelijk dat een Bm besmetting door de meeste lymetests niet gesignaleerd wordt. Andersom maakt deze bevinding aannemelijk dat Bm een verklaring is voor sommige gevallen van ‘seronegatieve Lyme’.

Opvallend is dat zowel het IDSA artikel als de brief van het RIVM aandringen op ontwikkeling van betere testen voor Bm. Dat is om diverse redenen opmerkelijk. Yale, het bolwerk van conservatisme dat wereldwijd de regie voert over Lyme diagnose en behandeling, kreeg al in 2011 een zak geld van de Amerikaanse overheid voor ontwikkeling van serologische of moleculaire tests voor Bm; dit gebeurt in samenwerking met de bij patiënten beruchte IDSA Lyme voorman Wormser. Uit het artikel [1] blijkt dat er gewerkt is aan een Elisa test voor Bm, maar blijkbaar heeft dat in drie jaar nog onvoldoende opgeleverd. Of misschien moet er nog aan de test gesleuteld worden om de gevoeligheid nog verder omlaag te schroeven, onder het mom van maximale specificiteit?

De roep om betere tests is des te opmerkelijker, omdat een dergelijke test er al is: Lee ontwikkelde een gevoelige PCR-sequencing test die zowel Bb als Bm kan aantonen en waarover al diverse studies gepubliceerd zijn. Van hem verscheen kort geleden een nieuw artikel [3], over detectie van zowel Bb als Bm bij patiënten met mogelijke (chronische) Lyme. De meeste patiënten hadden al geruime tijd daarvoor een antibioticakuur gehad en waren desondanks PCR positief; slechts 4 patiënten waren serologisch positief, 7 serologisch negatief (waaronder alle Bm gevallen). Van de 14 patiënten die positief waren in de PCR test bleken er 3 met Bm besmet, 10 met Bb en 1 met zowel Bm als Bb (wat een aardige afspiegeling is van wat wordt aangetroffen in teken). Bij de Bm patiënten zien we o.a. een EM en neurologische symptomen, dus een duidelijke overlap met de symptomen van een Bb infectie. Dit onderzoek ontzenuwt in één keer diverse IDSA fabeltjes. AB kuren tegen Lyme zijn blijkbaar NIET altijd effectief, chronische Lyme bestaat, serologische Lymetests zijn NIET ‘vrijwel 100% gevoelig in het late stadium’ en gezonde mensen kunnen ziek worden van Bm. Het gaat hier om individuele gevallen en je zou kunnen stellen dat het de uitzonderingen op de regel zijn, maar hoe aannemelijk is dat?

Je zou denken dat de Amerikaanse CDC en ons RIVM druk aan het bellen zijn met meneer Lee om zijn test te gaan gebruiken voor onderzoek bij menselijke patiënten (bijvoorbeeld chronische Lymepatiënten of tekenbeetpatiënten die blijvende symptomen hebben maar seronegatief zijn voor Borrelia en dus niet behandeld worden). Maar het bleef muisstil en wie weet hoe het in Lymeland werkt snapt waarom: wanneer dergelijke PCR tests op grotere schaal gebruikt gaan worden gaat er een hele ‘Can of Worms’ van foutdiagnoses en foute behandelingen open waar de ‘experts’ en de medische sector geen enkele behoefte aan hebben. Want behalve Borrelia miyamotoi zijn er vast nog meer Borrelia varianten en mix/co-infecties die door de bestaande testen niet of nauwelijks aangetoond worden.

Voor de goede orde: voor een Lyme expert is een negatieve uitslag van een Lymetest bij besmetting met Bm (‘U bent helemaal gezond’) géén foutdiagnose, maar helemaal volgens het boekje. En een positieve uitkomst van een Lymetest bij Bm besmetting is ‘fout-positief’. Want Bm is nu eenmaal geen Bb ;-( Misschien een extra reden om een test zoals die van Lee te gebruiken, die beide varianten kan aantonen én aangeeft met welke soort we te maken hebben.

(N.H., juli 2014)