OMV vaccin van Intravacc

OMV-vaccin van Intravacc

Een tweede vaccin dat op dit moment wordt ontwikkeld, is van het Nederlandse Intravacc. Dit lyme-vaccin is gebaseerd op Outer Membrane Vesicles (OMV).

In april 2021 kondigde deze vaccinontwikkelaar aan dat er positieve preklinische resultaten zijn behaald voor dit lyme-vaccin. Bij het maken van dit vaccin worden meningokokken bacteriën gebruikt die ‘blaasjes’ (de vesicles) maken met Borrelia OspA eiwit.

Outer Membrane Vesicles worden afgegeven door bacteriën

Outer Membrane Vesicles worden van nature afgegeven door Gram-negatieve bacteriën en bevatten veel antigenen. Deze antigenen spelen een rol bij het vestigen en overleven in de gastheer.

Preklinisch onderzoek

De data zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Vaccine onder de titel: “Vaccination with meningococcal outer membrane vesicles carrying Borrelia OspA protects against experimental Lyme borreliosis” (Klouwens et al., 2021). Tot op heden is er alleen onderzoek gedaan op muizen, zogenaamd preklinisch onderzoek. Hierbij werd bij een aantal OMV-OspA toegediend. Bij deze muizen werden sterke antilichaamreacties waargenomen (Intravacc, 2021).

De muizenstudie meer in detail

De studie, uitgevoerd in samenwerking met het Amsterdam UMC, evalueerde de genetisch gemodificeerde meningokokkenbacteriën van Intravacc, waardoor bacteriën immunogene blaasjes (OMV’s) produceren die het lyme-lipoproteïne OspA op het oppervlak van de blaasjes tot expressie brengen. Groepen van acht muizen werden gevaccineerd op dag 0, 14 en 28 met 40 µg OMV's die OspA tot expressie brachten. De controlegroep ontving dezelfde hoeveelheid lege OMV's. Om de bescherming na vaccinatie te meten werden dieren geïnfecteerd met levende Borrelia burgdorferi door middel van een injectie op dag 42. Op dag 62 werden alle muizen gedood, waarna bloed en organen werden verzameld en op de aanwezigheid van Borrelia getest door middel van kweek en DNA-testen. Tegelijkertijd werden van alle dieren bloedmonsters genomen.

Sterke antistofresponsen werden waargenomen bij dieren die OMV-OspA hadden toegediend gekregen. Er werden geen Borrelia-specifieke antistoffen gedetecteerd in de controlegroep. In de huid van één van de acht gevaccineerde dieren werden levende Borrelia bacteriën aangetroffen. Bij twee dieren werden sporen van Borrelia-specifiek DNA gedetecteerd in verschillende organen. Deze studie toont aan dat OMV’s die Borrelia (lipo)-eiwitten tot expressie brengen, kunnen leiden tot de ontwikkeling van een vaccin, dat bescherming kan bieden tegen de ziekte van Lyme (Klouwens et al., 2021; Intravacc, 2021).

Intravacc

Intravacc is gevestigd op het Utrecht Science Park, Bilthoven. Intravacc (ook bekend als Instituut voor Translationele Vaccinologie) is een Nederlandse overheidsinstelling voor translationeel onderzoek op het gebied van vaccins. Intravacc ontwikkelt nieuwe en verbeterde vaccins en alternatieve toedieningsvormen. Intravacc valt onder verantwoordelijkheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Intravacc is in 2013 ontstaan uit de vaccinafdeling van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Nederlands Vaccin Instituut (Wikipedia, 2022). De Nederlandse Staat is de enige aandeelhouder (Intravacc, 2022). De Staat der Nederlanden heeft de rechten van vier OMV patenten, die ook toepasbaar zijn voor Borrelia (Google Patents).

Het vaccin op basis van OMV heeft als voordeel dat het een sterke antistofreactie op gang brengt, het nadeel is dat het onderzoek nog niet zo ver is waardoor het nog een tijd kan duren voordat de werking bekend is (Brouwer, 2021).

Hoe werkt een OspA vaccin?

Bronnen

Brouwer, J., Een veilig en effectief vaccin tegen de ziekte van Lyme, is dit haalbaar? Toegepaste Biologie, Aeres Hogeschool, Almere, 2022.

Google Patents: Surface display of antigens on gram-negative outer membrane vesicles en https://ppubs.uspto.gov/pubwebapp/ query: 'negative outer membrane vesicles', default operator: 'same', find within: 'US 20180153808', geraadpleegd op 4 juli 2022.

Intravacc, persbericht, 2021, Intravacc maakt positieve preklinische resultaten bekend voor Lyme-vaccin gebaseerd op OMV-technologie, 13 april 2021.

Intravac, https://www.intravacc.nl/rvc/, geraadpleegd 5 mei 2022.

Klouwens MJ, Salverda MLM, Trentelman JJ, Ersoz JI, Wagemakers A, Gerritzen MJH, van der Ley PA, Hovius JW. Vaccination with meningococcal outer membrane vesicles carrying Borrelia OspA protects against experimental Lyme borreliosis. Vaccine. 2021 Apr 28;39(18):2561-2567. doi: 10.1016/j.vaccine.2021.03.059. Epub 2021 Apr 1. PMID: 33812741. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33812741/

Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Intravacc, geraadpleegd 5 mei 2022.

Laatst gewijzigd: 9 aug. 2022