Is een preventieve behandeling direct na de beet zinvol?

Als je ongerust bent na een tekenbeet heb je drie opties:

  1. Je kunt je arts vragen om een preventieve behandeling (profylaxe) tegen de ziekte van Lyme.
  2. Je kunt afwachten of er klachten optreden, omdat niet iedere teek besmet is en niet iedere beet van een besmette teek tot ziekte leidt.
  3. Zelf de teek laten testen en op zoek naar een ILADS 'tekenbeet behandeling'.

Het is aan te raden sowieso iedere tekenbeet bij de huisarts te melden.

Optie 1: Preventieve behandeling

De huisarts kan een preventieve behandeling voor de ziekte van Lyme geven van eenmalig 200 mg antibiotica, indien de teek langer dan 24 uur vast zat en dit niet langer dan 72 uur geleden was. Dit is de behandeling volgens de Nederlandse CBO-richtlijn Lymeziekte 2013.
Stichting Tekenbeetziekten raadt dit af.

Er bestaat hierbij het risico dat deze eenmalige dosis te weinig is om de Borrelia-infectie te bestrijden, en een risico op het uitblijven van een EM en van een immuunrespons waardoor de Borrelia-infectie niet meer uit de antistoffentest komt, met alle gevolgen van dien: uitblijven van een diagnose en behandeling, waardoor een groot risico ontstaat op ernstige chronische ziekte.

Optie 2: Afwachten of er klachten optreden

Na de tekenbeet moet gedurende minimaal 6 maanden goed opgelet worden of klachten ontstaan, zodat men niet hoeft te leunen op een positieve test voor diagnose en behandeling. Arts en patiënt zouden zich moeten verdiepen in vroege en late symptomen van de ziekte van Lyme en symptomen van andere tekenbeetziekten.

Bij het optreden van een kenmerkende groter wordende vlek of ring (een EM) binnen 3-4 maanden wordt de diagnose gesteld en de behandeling met antibiotica meteen gestart.

De EM treedt echter lang niet bij iedereen op. Bij andere symptomen worden antistoffentests gebruikt ter ondersteuning van de diagnose. De immuunrespons tegen de ziekte van Lyme kan doorgaans pas na 6-8 weken met antistoffentests aantoonbaar zijn, op zijn vroegst na 3 weken. Vanwege tekortkomingen in de testen en het huidige testbeleid, komen echter onjuiste testresultaten ook voor, zowel fout-negatief als fout-positief, wat de diagnose bemoeilijkt.

Andere symptomen kunnen ook al optreden voordat er antistoffen met de tests aantoonbaar zijn en er dient juist dan snel behandeld te worden. Want hoe later de behandeling gestart wordt, hoe groter het risico op een ernstig verloop van de ziekte, een zeer moeilijk te behandelen ziekte met aanhoudende klachten en beperkingen.

Bij klachten na een tekenbeet, die kunnen passen bij de ziekte van Lyme, maar waarbij de test op antistoffen negatief of twijfelachtig is, kan worden overwogen om een proefbehandeling met antibiotica te starten.
Lees hier alles over (het herkennen van) de symptomen.

Optie 3: Teek laten testen en ILADS behandeling

Een derde optie is om op eigen kosten de teek laten testen (bij een Duits laboratorium) en/of, al dan niet bij een positief geteste teek, op zoek naar een arts die de ILADS behandeling wil geven (20 dagen antibiotica). Het is nog zeer moelijk een arts te vinden die dit wil voorschrijven.

De internationale richtlijn van de ILADS adviseert 100-200 mg antibiotica 2x per dag voor 20 dagen bij iedere tekenbeet. Ook daarbij is er nog steeds een risico dat de infectie niet volledig bestreden wordt maar er wel een negatieve testuitslag van antistoffen in het bloed is. Alleen bij de ILADS-aanbeveling is er het laagste risico op deze ongelukkige combinatie, omdat er een grotere kans is dat de infectie toch volledig bestreden wordt.

Laatst gewijzigd: 20 okt. 2022