Lyme in 25 artikelen

Persistentie Borrelia bacterie

Xenodiagnose voor de Borrelia bacterie bij mensen

Xenodiagnosis to Detect Borrelia burgdorferi Infection: A First-in-Human Study
Adriana Marques, Sam R. Telford, III, Siu-Ping Turk, Erin Chung, Carla Williams, Kenneth Dardick, Peter J. Krause, Christina Brandeburg, Christopher D. Crowder, Heather E. Carolan, Mark W. Eshoo, Pamela A. Shaw, and Linden T. Hu
Clin Infect Dis. 2014 Apr 1; 58(7): 937–945. Published online 2014 Feb 11. doi: 10.1093/cid/cit939 PMCID: PMC3952603 PMID: 24523212

In deze studie wordt xenodiagnose voor het eerst met teken op mensen toegepast. Mensen laten zich bijten door een niet-besmette teek, vervolgens wordt gekeken of die teek hierbij de Borrelia bacterie heeft opgelopen. Middels xenodiagnose is zo bij 2 mensen de Borrelia bacterie aangetoond. Lees hier meer over deze studie.


Onderzoek naar het effect van doxycycline op de Borrelia bacterie

The Functional and Molecular Effects of Doxycycline Treatment on Borrelia burgdorferi Phenotype
John R. Caskey†, Nicole R. Hasenkamp, Dale S. Martin, Vladimir N. Chouljenko, Ramesh Subramanian, Mercedes A. Cheslock and Monica E. Embers
Front. Microbiol., 18 April 2019 | https://doi.org/10.3389/fmicb.2019.00690.

In een onderzoek om nader te bepalen hoe doxycycline leidt tot een persisterende (antibiotica-tolerante) vorm van Borrelia, werd met RNA sequencing onderzocht welke Borrelia genen meer of minder actief worden na een doxy behandeling. Lees hier onze samenvatting van deze studie.


Onderzoek naar de betekenis van verschillende vormen van de Borrelia bacterie op het ziekteproces

Stationary phase persister/biofilm microcolony of Borrelia burgdorferi causes more severe disease in a mouse model of Lyme arthritis: implications for understanding persistence, Post-treatment Lyme Disease Syndrome (PTLDS), and treatment failure.
Feng J, Li T, Yee R, Yuan Y, Bai C, Cai M, Shi W, Embers M, Brayton C, Saeki H, Gabrielson K, Zhang Y.
Discov Med. 2019 Mar;27(148):125-138.

In een recent gepubliceerd onderzoek werd onderzocht wat de betekenis is van de verschillende vormen die Borrelia kan aannemen voor het ziekteproces en de mogelijke behandeling. Biofilm-achtige kolonies, de spirocheetvorm en de round body vorm uit een ‘stationaire cultuur’ zijn onderzocht. Lees hier onze samenvatting van deze studie.


Onderzoek naar het fenomeen Borrelia persisters

Metamorphoses of Lyme disease spirochetes: phenomenon of Borrelia persisters.
Rudenko N, Golovchenko M, Kybicova K, Vancova M.
Parasit Vectors. 2019 May 16;12(1):237. doi: 10.1186/s13071-019-3495-7.

In een nieuw overzichtsartikel over persistentie van Borrelia, wordt beschreven hoe omgevingsfactoren en monotherapie van diverse soorten antibiotica kan leiden tot persistente vormen van Borrelia. Lees hier onze samenvatting van deze studie.


Onderzoek naar persisterende infectie na antibiotica en gastheer-verschillen

Variable manifestation, diverse seroreactivity and post-treatment persistence in non-human primates exposed to Borrelia burgderferi by tick feeding.
Monica E. Embers, Nicole R. Hasenkampf, Mary B. Jacobs, Amanda C. Tardo, Lara A. Doyle Meyers, Mario T. Philips, Emir Hodzic.
PLoS One. 2017 Dec 13;12(12):e0189071. doi: 10.1371/journal.pone.0189071. eCollection 2017.

Monica E. Embers, onderzoekster aan de Tulane University in Californie, onderzocht borrelia besmetting in rhesus makaken. Ze concluderen dat het van de gastheer afhangt of er tekenen van infectie zijn, hoe de immuunrespons op gang komt en hoe deze verloopt bij persisterende infectie, ongeacht antibioticabehandeling. Lees hier meer over deze studie naar persisterende infectie.

Testen voor de diagnose van Lyme Borreliose

Meta-analyse van de accuraatheid van serologische testen

The diagnostic accuracy of serological tests for Lyme borreliosis in Europe: a systematic review and meta-analysis.
Leeflang MM, Ang CW, Berkhout J, Bijlmer HA, Van Bortel W, Brandenburg AH, Van Burgel ND, Van Dam AP, Dessau RB, Fingerle V, Hovius JW, Jaulhac B, Meijer B, Van Pelt W, Schellekens JF, Spijker R, Stelma FF, Stanek G, Verduyn-Lunel F, Zeller H, Sprong H.
BMC Infect Dis. 2016 Mar 25;16:140. doi: 10.1186/s12879-016-1468-4.

Dit artikel uit 2016 door Mariska Leeflang en gefinancierd door de ECDC (European Center for Disease Control), beschrijft een meta-analyse van de accuraatheid (sensitiviteit en specificiteit) van serologische testen voor de diagnose van Lyme Borreliose in Europa. Er zijn 78 Europese studies in zes talen meegenomen in deze review. Lees hier onze samenvatting van deze studie.

Co-infecties naast de ziekte van Lyme

Onderzoek naar het risico op co-infecties

Hier laten we drie artikelen zien waarin de risico’s op andere tekenbeetziekten worden onderzocht.

In deze drie artikelen wordt gevonden dat een andere tekenbeetziekte juist vaak in combinatie met een Lyme-infectie voorkomt (met uitzondering van het TBE virus in het artikel uit 2006). Er wordt benoemd dat Borrelia het immuunsysteem kan onderdrukken, ondermijnen en moduleren, waardoor patiënten vatbaarder voor andere infecties zouden kunnen worden en waardoor ook het ziektebeeld verergert. Lees hier onze samenvatting van deze drie studies.

Evaluating polymicrobial immune responses in patients suffering from tick-borne diseases.
Garg K, Meriläinen L, Franz O, Pirttinen H, Quevedo-Diaz M, Croucher S, Gilbert L.
Sci Rep. 2018 Oct 29;8(1):15932. doi: 10.1038/s41598-018-34393-9.

Serological survey in persons occupationally exposed to tick-borne pathogens in cases of co-infections with Borrelia burgdorferi, Anaplasma phagocytophilum, Bartonella spp. and Babesia microti.
Chmielewska-Badora J, Moniuszko A, Żukiewicz-Sobczak W, Zwoliński J, Piątek J, Pancewicz S.
Ann Agric Environ Med. 2012;19(2):271-4.

Coinfections Acquired from Ixodes Ticks
Stephen J. Swanson, David Neitzel, Kurt D. Reed, and Edward A. Belongia.
Clin Microbiol Rev. 2006 Oct; 19(4): 708–727. doi: 10.1128/CMR.00011-06
PMCID: PMC1592693 PMID: 17041141

Pathologie

Borreliasoorten verschillen in klinische ziektebeelden en in hun vermogen de bloed-hersen-barrière te passeren

3D blood-brain barrier-organoids as a model for Lyme neuroborreliosis highlighting genospecies dependent organotropism

Adams Y, Clausen AS, Jens.en PØ, Lager M, Wilhelmsson P, Henningson AJ, Lindgren PE, Faurholt-Jepsen D, Mens H, Kraiczy P, Kragh KN, Bjarnsholt T, Kjaer A, Lebech AM, Jensen AR.

iScience. 2022 Dec 19;26(1):105838. doi: 10.1016/j.isci.2022.105838. PMID: 36686395; PMCID: PMC9851883.

Een groep van Deense, Zweedse en Duitse biomedici, microbiologen en immunologen heeft met een 'organoïde' - een kunstmatig gekweekt mini-orgaan - van hersenen bekeken welke borreliasoorten makkelijk de bloed-hersen-barrière doorbreken. Bijzonder hieraan is dat het het eerste lyme-onderzoek is met een organoïde. Zie hier onze samenvatting.


Mechanismen waarmee de Borrelia bacterie het immuunsysteem omzeilt

The Brilliance of Borrelia: Mechanisms of Host Immune Evasion by Lyme Disease-Causing Spirochetes
Anderson C, Brissette CA.
Pathogens. 2021 Mar 2;10(3):281. doi: 10.3390/pathogens10030281.

Eindelijk! In een artikel, waarop we lang gehoopt hadden, beschrijven twee onderzoeksters de mechanismen waarmee Borrelia het immuunsysteem kan ontwijken en daarmee een persistentie infectie kan worden. Lees hier onze samenvatting.


De GSQ-30 vragenlijst: een korte vragenlijst om de multisysteem klachten bij Lymeziekte in kaart te brengen

The General Symptom Questionnaire-30 (GSQ-30): A Brief Measure of Multi-System Symptom Burden in Lyme Disease
Brian A. Fallon, Nevena Zubcevik, Clair Bennett, Shreya Doshi, Alison W. Rebman, Ronit Kishon, James R. Moeller, Nadlyne R. Octavien, and John N. Aucott
Front Med (Lausanne). 2019; 6: 283. Published online 2019 Dec 6. doi: 10.3389/fmed.2019.00283 PMCID: PMC6908481 PMID: 31867334

In deze studie wordt de GSQ-30 vragenlijst gevalideerd. Deze vragenlijst is speciaal ontwikkeld voor chronische Lymepatiënten en brengt de multisysteem symptomen en de ernst ervan in kaart. De lijst is geschikt voor de dagelijkse artsenpraktijk en het monitoren van de voortgang bij behandeling, maar ook voor een onderzoek-setting. Lees meer over de validatie van deze GSQ-30 vragenlijst.


Onderzoek naar Dunne vezel neuropathie

Association of small fiber neuropathy and post treatment Lyme disease syndrome.
Novak P, Felsenstein D, Mao C, Octavien NR, Zubcevik N.
PLoS One. 2019 Feb 12;14(2):e0212222. doi: 10.1371/journal.pone.0212222. eCollection 2019.

In dit onderzoek is onderzocht of het zogenaamde “post-treatment Lyme disease syndrome”, gekenmerkt door moeheid, cognitieve problemen en pijn, na behandeling van Lyme disease, is geassocieerd met Small Fiber Neuropathy (SFN) – Dunne Vezel Neuropathie (DVN). Lees verder…

Congenitale overdracht

Over congenitale overdracht van Lymeziekte (= overdracht in de zwangerschap) heeft een bestuurslid van Stichting Tekenbeetziekten alle literatuur bekeken en in februari 2018 een rapport gemaakt. Lees meer op onze pagina Lyme tijdens de zwangerschap.


Tekenbeetinfecties tijdens de zwangerschap en de uitkomst voor pasgeborenen; de noodzaak voor prospectieve studies

An Overview of Tickborne Infections in Pregnancy and Outcomes in the Newborn: The Need for Prospective Studies.
Lambert JS.
Front Med (Lausanne). 2020 Mar 6;7:72. doi: 10.3389/fmed.2020.00072. PMID: 32211414; PMCID: PMC7069275.

Een Ierse professor voor infectieziekten, John Lambert, maakte een uitgebreide inventarisatie van de risico’s van tekenbeetinfectieziekten tijdens zwangerschap. We noemen deze overzichtsstudie omdat deze ook tekenbeetinfecties anders dan de ziekte van Lyme in kaart brengt. Lees hier meer over deze studie.

Snelheid van overdracht van de borreliabacterie bij een tekenbeet en risico op Lymeziekte

Er zijn veel verschillende verhalen over hoe lang een teek op de mens moet zitten eer hij kan besmetten. In de volgende studie wordt vermeld dat na 16.7 uur 50% van de gastheren waren geïnfecteerd (Ixodes Ricinus; Bbsl).

Kahl O, Janetzki-Mittmann C, Gray JS, Jonas R, Stein J, de Boer R. Risk of infection with Borrelia burgdorferi sensu lato for a host in relation to the duration of nymphal Ixodes ricinus feeding and the method of tick removal. Zentralbl Bakteriol. 1998 Jan;287(1-2):41-52. doi: 10.1016/s0934-8840(98)80142-4. PMID: 9532263.

Ook dit onderzoek laat zien dat overdracht van de borrelia en veroorzakers van andere tekenziekten binnen 24 uur mogelijk is:

Cook MJ. Lyme borreliosis: a review of data on transmission time after tick attachment. Int J Gen Med. 2014 Dec 19;8:1-8. doi: 10.2147/IJGM.S73791. PMID: 25565881; PMCID: PMC4278789.

Ook het proefschrift van Agnetha Hofhuis uit 2017 bespreekt in verschillende hoofdstukken de kans op het ontwikkelen van de ziekte van Lyme na een tekenbeet. Seroconversie of een EM treedt op bij 5.1%. Bij teken die positief testten op Borrelia is de kans hoger: 9%. Hoe lang de teek vastzit is geen duidelijke factor in overdracht: van de mensen met een EM had 1/3 geen tekenbeet gezien, 1/3 had een teek die langer dan 24 uur vastgezeten zat, en 1/3 korter dan 24 uur. Lees verder in H8 en H9 van het proefschrift.

www.rivm.nl/documenten/proefschrift-agnetha-hofhuis

Er zijn sterke aanwijzingen dat de tijd waarbinnen men besmet kan raken door Borrelia in Europa korter is dan in de VS, waar overwegend andere teken en Borrelia soorten voorkomen. De Europese richtlijnen voor diagnose en behandeling houden hiermee geen rekening! Daarnaast kunnen sommige tekenbeet co-infecties al zeer snel (bijv. het TBE-virus binnen enkele minuten) worden overgebracht.

In dit Franse onderzoek werd bewijs gevonden voor een zeer snelle overdracht van de Borrelia, al binnen 12 uur en zelfs nog sneller bij een nimf.

Sertour N, Cotté V, Garnier M, Malandrin L, Ferquel E, Choumet V. Infection Kinetics and Tropism of Borrelia burgdorferi sensu lato in Mouse After Natural (via Ticks) or Artificial (Needle) Infection Depends on the Bacterial Strain. Front Microbiol. 2018 Jul 31;9:1722. doi: 10.3389/fmicb.2018.01722. PMID: 30108573; PMCID: PMC6079464.

En… wie weet exact hoelang de teek op het lichaam gezeten heeft eer je hem ontdekt?

Onze conclusie: overdracht kan ook binnen 24 uur plaatsvinden, en testen op teken is voor individuele gevallen toch zinvol omdat indien de teek positief test, dit een extra aanwijzing geeft voor mogelijke besmetting. Snelle testen hiervoor zijn er echter nog niet.

Behandeling persisterende infectie

Onderzoek toont high-responders bij meer dan een jaar antibiotica

Antibiotic Treatment Response in Chronic Lyme Disease: Why Do Some Patients Improve While Others Do Not?
Lorraine Johnson, Mira Shapiro, Raphael B. Stricker, Joshua Vendrow,4 Jamie Haddock, and Deanna Needell
Healthcare (Basel). 2020 Dec; 8(4): 383. Published online 2020 Oct 3. doi: 10.3390/healthcare8040383 PMCID: PMC7712932 PMID: 33022914

In deze studie werden 2293 chronische Lymepatiënten onderzocht uit de database van MyLymeData; veel van de patiënten met het meeste herstel (high-responders) en de meeste patiënten die volledig waren hersteld, hadden meer dan een jaar antibiotica gebruikt. Lees hier meer over deze studie.


Onderzoek naar Dapson tegen Borrelia biofilm

Effect of dapsone alone and in combination with intracellulair antibiotics against the biofilm form of B. burgdorferi.
Richard L. Horowitz, Kirthika Murali, Gauri Gaur, Phyllis R. Freeman, Eva Sapi.
BMC Res Notes. 2020 Sep 29;13(1):455. doi: 10.1186/s13104-020-05298-6.

Uit deze in vitro studie blijkt dat dapson, alleen of in combinatie met doxycycline + rifampicine en/of azithromycine, een significante vermindering laat zien van de hoeveelheid biofilm en de levendigheid van borrelia-biofilm-vormen. Lees hier meer over de studie met dapson.


Disulfiram voor de ziekte van Lyme

Antabuse for Lyme Disease: The Way Forward
David S. Younger, Beverley F. Murphy
World Journal of Neuroscience Vol.10 No.01(2020), Article ID:96809,7 pages 10.4236/wjns.2020.101001

Er is veel discussie gaande over de behandelbaarheid van chronische lyme; terwijl patiënten en patiëntenorganisaties op zoek gaan naar oplossingen. Eén van de middelen die onlangs (2016) uit Amerikaans ‘in vitro high throughput screening’ onderzoek naar voren is gekomen, is Disulfiram. Lees hier het artikel en onze reactie.


In vitro evaluatie van natuurlijke middelen en kruiden tegen Borrelia vormen

Evaluation of Natural and Botanical Medicines for Activity Against Growing and Non-growing Forms of B. burgdorferi.
Jie Feng, Jacob Leone, Sunjya Schweig, Ying Zhang.
Front Med (Lausanne). 2020 Feb 21;7:6. doi: 10.3389/fmed.2020.00006. eCollection 2020.

Amerikaanse onderzoekers hebben in reageerbuizen natuurlijke middelen getest op hun werkzaamheid tegen Borrelia, de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. De beste resultaten werden behaald met extracten van Ghanese Kinine (Cryptolepis) en Japanse Duizendknoop (Polygonum cuspidatum). Lees meer over dit onderzoek naar natuurlijke middelen tegen de ziekte van Lyme.


Literatuurstudie naar medicinale kruiden en supplementen tegen Borrelia, Bartonella en Babesia

The Use of Natural Bioactive Nutraceuticals in the Management of Tick-Borne Illnesses. Shor SM, Schweig SK. Microorganisms. 2023; 11(7):1759. doi.org/10.3390/microorganisms11071759

Twee Amerikaanse onderzoekers - waarvan 1 voormalig voorzitter van de ILADS - schreven een artikel met een update over wat er bekend is over het gebruik van medicinale kruiden bij de ziekte van Lyme, Bartonella èn Babesia, zowel in actieve, stationaire and biofilm vorm. Lees hier meer.


Azlocilline als mogelijke kandidaat voor antibiotica-tolerante Borrelia

Azlocillin can be the potential drug candidate against drug-tolerant Borrelia burgdorferi sensu stricto JLB31
Venkata Raveendra Pothineni, Hari-Hara S K Potula, Aditya Ambati, Venkata Vamsee Aditya Mallajosyula, Brindha Sridharan, Mohammed Inayathullah, Mohamed Sohail Ahmed, Jayakumar Rajadas.
Sci Rep. 2020 Mar 2;10(1):3798. doi: 10.1038/s41598-020-59600-4.

Na jaren van uitgebreide screening naar stoffen met effect tegen de Borrelia bacterie zijn azlocilline en cefotaxim verder getest. Zowel de ‘log’ als de stationaire fase als de doxycycline-tolerante persisters werden gedood door azlocilline. Lees hier meer over azlocilline.

Artikelen over de kwaliteit van leven bij Lymepatiënten

De impact van Lyme-encefalopathie op de kwaliteit van leven. (Nederlandse vertaling.) Een artikel van: B.L. Goldklang (1), S.S. Festa (1), and J.S. Hason (1,2). Lyme Disease Coalition of New York and Connecticut, Katonah, NY, USA (1); Arthritis Foundation, Long Island, NY, USA (2). 02-01-2019 canlyme.com/2019/01/02/lyme-encephalopathy-impact-on-quality-of-life/.

Lymevereniging. De Nederlandse Lyme monitor 2019.

Johnson L, Wilcox S, Mankoff J, Stricker RB. Severity of chronic Lyme disease compared to other chronic conditions: a quality of life survey. PeerJ. 2014 Mar 27;2:e322. doi: 10.7717/peerj.322. PMID: 24749006; PMCID: PMC3976119.

De ziekte van Lyme, een onderschat probleem. Onderzoek naar de gevolgen voor patiënten en maatschappij. Stichting de Ombudsman, NVLP. Sept. 2011.

Laatst gewijzigd: 23 aug. 2023